STIK-STOF
26 Aug - 5 Nov 2023, GIST in de Zennevalei, Belgie.
26 Aug 2023 - 28 Jan 2024, STIK-STOF, Shifting Sceneries, FeliX Art & Eco Museum, Drogenbos, België.
STIK-STOF visualiseert de kringloop van stikstof, een essentieel gas voor het ecosysteem. De abstracte beelden weerspiegelen de circulatie van de belangrijke voedingsstof in de aarde, het water en de lucht. Tegelijk thematiseert Bousema’s artistieke omgeving de actuele stikstofproblematiek. Uit de landbouw en via grondwater komt een overschot aan stikstof in zee terecht, waar het een zuurstofarme situatie creëert waarin de meeste organismen niet kunnen leven. Via de lucht infiltreert een teveel aan stikstof in bosgebieden, waar het de samenwerking tussen planten en schimmels onder druk zet. De presentatie is een samenstelling van kunstwerken uit Bousema’s lopende onderzoeksprojecten Super Organism, Dead Zones en Contemporary Air Archive. Deze individuele projecten ontstaan in samenwerking met wetenschappers en belichten specifieke milieuproblematieken die vaak het menselijk oog ontgaan.
Super Organism richt zich op mycorrhizale schimmel netwerken. Deze vormen de grootste levende systemen op aarde en spelen een cruciale rol in ecosystemen, koolstofopslag en ons bestaan. Ze worden vaak het ‘internet’ of het ‘brein’ van het bos genoemd, omdat bijna alle planten verbonden zijn met deze ondergrondse schimmelnetwerken.
Dead Zones verwijst naar zuurstofarme gebieden in de oceaan, die in kuststreken steeds vaker worden veroorzaakt door de mens. Voedingsstoffen afkomstig van landbouw en overtollig rioolwater stimuleren in zee de groei van microalgen. Wanneer die afsterven, worden ze verteerd door bacteriën, die op hun beurt al het zuurstof opgebruiken, waardoor er voor andere levensvormen niets overblijft.
Het Contemporary Air Archive-project vertrekt vanuit het idee dat gegevens over de geschiedenis van het klimaat, opgeslagen in minuscule luchtbelletjes in de ijskappen, verloren zullen gaan als gevolg van de wereldwijde temperatuurstijging. Dit project is gestart in mei 2019 en heeft als doel een tastbaar, waarneembaar en duurzaam archief van de hedendaagse lucht te creëren. Aan het begin van elke maand gaat Bousema naar het strand van Scheveningen (NL) om twee glazen ampullen te vullen met lucht. De ene serie is bedoeld om tentoongesteld te worden, de andere wordt zorgvuldig gearchiveerd voor toekomstige onderzoeken.
Met een wetenschappelijke en esthetische kruisbestuiving maakt Bousema het onzichtbare zichtbaar, en geeft ze toeschouwers een beetje begrip van diverse ecologische uitdagingen.
Benedict Vandaele, curator
