About
Bij de opening van de indrukwekkende tentoonstelling ‘Dit is Suzette’ in een volle galerie Weisbard van Hugo Borst in Rotterdam had ik het genoegen om beeldend kunstenaar Suzette Bousema en klimaatminister Rob Jetten te modereren. Suzette Bousema is 28 jaar en staat aan het begin van een veelbelovende artistieke carrière. Klimaatverandering en samenwerking met klimaatwetenschappers zoals NOS-weerman Peter Kuipers Munneke vormen de rode draad in haar kunst. Dat bezorgt haar nu al internationale exposities en aandacht van grote Europese kranten. Verwondering is haar handelsmerk - niet drammen. ,,Ik maak graag dingen zichtbaar, die normaal niet zichtbaar zijn’’, vertelde Suzette in het ongedwongen gesprek met Jetten over hun klimaatdromen en -ambities ter gelegenheid van haar eerste solo-expositie. ,,Ik heb zeker iets activistisch in me. Maar ik probeer met mijn kunst positief bij te dragen aan de discussies en wetenschap meer naar voren te laten komen en verwondering te tonen die nieuwe perspectieven biedt.’’ Klimaatminister Jetten toonde zich onder de indruk van de breedte en variëteit van Suzette’s werk. Van het grote wandtapijt met de uitvergroting van een microscopische foto van een plantenwortel en ondergronds schimmelnetwerk tot de beelden van ijskernen, en van de handgeblazen glasvormen met luchtmonsters tot haar huidige onderzoek naar ‘Dead Zones', grote zeegebieden waar amper of geen leven is door gebrek aan zuurstof. ,,Het meest gave aan jouw werk is dat jij zoveel verschillende technieken gebruikt'', zei Jetten tegen Suzette. ,,Jij bent erin geslaagd om zoveel verschillende vormen te gebruiken dat iedereen wel hier voor een kunstwerk staat, dat hij graag thuis zou willen hebben of er meer over zou willen weten. Dat vind ik echt de kracht van jouw werk. Blijf vooral doen wat je doet.’’ Jetten zei dat Nederland meer kunstenaars zoals Suzette nodig heeft om klimaat hoog op de agenda te houden en de samenleving nog bewuster te maken van de gevolgen van klimaatverandering. Één ding is zeker: Suzette gáát door. Uit elk kunstproject van haar vloeit steeds weer een nieuw project voort. ,,Ik vind elke keer weer iets nieuws. Het is net als bij wetenschappelijk onderzoek: je beantwoordt één vraag en je hebt gelijk weer vijf nieuwe vragen.'' Zo leidde de expositie van haar ‘schimmelproject’ direct tot haar onderzoek naar Dead Zones. Dat is intussen een project van twee jaar, dat onder meer uitmondt in een documentaire en een theatervoorstelling, samen met de cellist Rafaele Andrade.
- Robert van de Roer, journalist and moderator, 2023
- Robert van de Roer, journalist and moderator, 2023
‘’.... to imagine global pollution is nearly impossible. Suzette nevertheless attempts to visualize plastics in the sea as floating ‘non-objects’; as future relics of today’s consumer behavior. The cyanotype technique that she applies was originally introduced by early adapters of photography in the 19th century to make actual size contact prints of plants. Suzette appropriates these old photographic techniques to confront the viewer with the omnipresence of the ‘organic’ plastic waste, emphasizing its abstract shapes caused by long presence in the sea, but also as a reminder that Anna Atkins and her 19th century contemporaries creating cyanotypes at the time could never have witnessed this plastic soup when envisioning the flora of their own environment…’’
‘’Kunst en wetenschap komen samen in Suzette Bousema’s installatie van haar werk Super Organism: een enorm geweven doek zweeft naast een soort kijkdoos met gedetailleerde foto’s en petrischaaltjes van onomstotelijk organische vormen en patronen. Vanuit een fotografisch vertrekpunt focust Bousema op het kleine om naar het grote te kijken. De microscopische beelden van schimmels, wortels en sporen laten het fascinerende netwerk aan ondergrondse verbindingen tussen bijna alle planten ter wereld zien. Deze samenwerking van schimmels en planten, genaamd “mycorrhiza”, vormt één van de grootste levende systemen die we ooit hebben gekend – een heus superorganisme.
Het contrast in formaat en kleur van Bousema’s visuele werk wordt verder aangevuld en versterkt door een bescheiden soundscape en een soort huisgemaakt parfum dat doet denken aan een vochtige, schimmelige, maar vooral aardse plek, ergens onder het oppervlak van de grond. Uiteindelijk biedt Super Organism zowel een complete esthetische kunstbeleving als een onderzoekende, bijna educatieve ervaring aan, en blijft in toenemende mate intrigeren terwijl al onze zintuigen steeds verder de grond inzinken, de mycorrizha achterna.’’
- Metropolis M, Joris van den Einden, 2022
‘’Op naar de enorme afdrukken van foto’s van ondergrondse schimmels op grote vlaggendoeken. Kunstenaar Suzette Bousema en Diane van der Marel van MiaP hebben stevige wandelschoenen aan en kiezen een van de glooiende beukenlanen op de Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug omhoog.
Het is nog vroeg en het weer is helder waardoor het groen zich scherp aftekent tegen de donkere paden. Het is zo’n ochtend waarop je je afvraagt waarom je hier niet elke dag komt. Al wandelend stelt Suzette zich voor...’’
‘’In her series Climate Archive, Suzette Bousema (b. the Netherlands, 1995) makes the memory of ice visible in the form of tiny bubbles from hundreds of thousands of years ago. Ice samples from Greenland and Antarctica serve as scientific instruments for observing the effects of climate change. They expand our understanding of slow but observable developments like the warming of the earth. Each bubble of air is a museum in its own right. It forms a miraculous and poetic archive of the atmosphere from the deep time in which the ice was formed.’’‘’Op aanraden van Kuipers Munneke bezocht Bousema de koelcel van het laboratorium van aardwetenschappen in Utrecht en stond daar oog in oog met de boorkernen uit Antarctica en Groenland. In die staven ijs zitten de samengeperste lagen sneeuw van meer dan 20.000 opeenvolgende jaren. Bousema noemt haar project Climate Archive, want de belletjes in het ijs bevatten de samenstelling van de lucht van al die duizenden jaren. Dus ook de lucht zoals Hendrick Avercamp hem inademde toen hij in de zeventiende eeuw zijn beroemde winterlandschappen schilderde. Dat zal ergens aan het topje van de boorkern zijn, maar helemaal aan de onderzijde ervan bevat het ijs de samenstelling van de lucht die de kunstenaar in Lascaux in de longen zoog waarmee hij vervolgens met kracht een mengsel van klei en water over zijn hand uitspoog tegen de grotwand aan, om zo een eeuwigdurende handtekening in roodbruin en zwart te maken. Bousema fotografeerde de kernen in een extreem close-up en akelig precies zwart-wit, en vergrootte de foto tot anderhalve meter, waardoor het stukje ijs van nog geen tien centimeter lang ineens boven de bezoeker uit torent. Je oog dwaalt over dat oppervlak alsof het een sterrenkaart is - steeds weer ontdek je nieuwe belletjes en scheurtjes en verbindingen. Pas als je de toelichting leest en begrijpt dat dit archief van lucht teruggaat tot de eerste grotschilderingen, komt het besef dat die aanstaande klimaatverandering niet alleen het toekomstig leven op aarde bedreigd, maar ook dat daardoor onomkeerbaar het grootste en langstdurende archief ter wereld verdwijnt. Als de temperatuur blijft stijgen, dan zal de bovenste laag, die van onze eigen generatie, smelten. Niet langer raadpleegbaar zijn. We zijn onszelf in dat archief aan het uitvegen, ons geologische geschiedenisboek bestaat straks niet meer. En we wissen om te beginnen de eerste pagina’s, die van onze eigen adem. Die onverbiddelijke waarheid vormt een wrang slot van de tentoonstelling met zoveel moois en poëtisch.’’
- Tijd en Taak, Tim Zeedijk, 2020
Go to article
Go to article
- Peter Kuipers Munneke in Singer Laren, 2019